Burası, geçtiğimiz yılın en ağlak filmlerinden ‘Issız Adam’da Alper’in (nam-ı diğer Issız Adam), esas kız Ada’nın kalbini kazanmak için Thomas Hardy’nin ‘Çılgın Kalabalıktan Uzakta’ kitabını sorduğu kitapçı. Aslında içeride Türkçe kitap satılmıyor ama film icabı aşka hizmet için kitap, hemen çıkarılıp veriliyor ve Alper başlıyor Ada’nın peşinden koşturmaya. Filmden sonra kitapçılarda bu hayallerle zaman geçirenler olmuş mudur bilemiyoruz. Ancak Homer Kitabevi, özellikle sosyal bilimler alanında İngilizce kitap arayanların bolca vakit geçirdiği bir yer. Sahibi Ayşen Boylu arkeoloji master’ı yaparken İngilizce kitaplara ulaşamadığı için burayı açmaya karar vermiş. Boylu, özellikle arkeoloji, tarih, felsefe ve fotoğrafçılık alanındaki kitaplarda uzmanlaşmış olduklarını söylüyor ve ekliyor “En çok satan romanlardan ziyade edebi eserlere yer veriyoruz. İngilizce çocuk kitapları alanında da oldukça geniş bir koleksiyonumuz var.” Buranın müşterileri arasında Eczacıbaşı, Koç ve Sabancı ailelerinin mensuplarının yanı sıra İlber Oltaylı ve Hamdi Koç gibi isimler bulunuyor.
Amargi Feminist Kitabevi
Amargi Kadın Dayanışma Kooperatifi’nin, 2,5 yıl önce hiçbir sermaye olmadan tamamen bağışlarla kurduğu kitabevi, feminist analizi geliştirmek adına açıldı. Burada, feminist politika ve kadın araştırmalarına yer veren kitaplar bulunuyor. Feminist oldukları için erkek yazarlara yer verilmediğini sanmayın. Kitabevi çalışanlarından ve Amargi Feminist Dergi yazarlarından Semra Aslan, “Burası feminist olduğu kadar antimilitarist bir yapıya da sahip. Erkek yazarlardan antimilitarist olanları seçiyoruz” diyor. Güncel kitapların yanı sıra ikinci el kitapların da satıldığı kitabevinin aynı zamanda kütüphane olarak kullanılan bir bölümü de mevcut. Kapılarını herkese açan kütüphaneden sadece üyeler dışarıya kitap alabiliyor. Diğer ziyaretçiler de kütüphane sınırları dahilinde kitaplardan yararlanabiliyor. Yazarlarla okurların buluşturan etkinliklerle birlikte edebiyat ve film atölyesi gibi zihin açıcı faaliyetlerin varlığı, Amargi Feminist Kitabevi’nin diğer ilgi çekici özellikleri.
Gergedan Kitabevi
Süpermarket kitabevlerine teslim olmuş Bağdat Caddesi’nde yıllardır varlığını sürdürebilen harikulade bir kitabevi bulunuyor: Gergedan. Burası, ev gibi bir ortamda kitaplarla dilediğinizce vakit geçirmek ve onların kokusunu doya doya içinize çekmek için mutlaka ziyaret edilmeli. Zaten sahibi Rüyam Yılmaz, gelenlere çay-kahve ikram ederek onları evlerinde hissettirmek için elinden geleni yapıyor. Burada 22 bin kitabın yanında İngilizce, Fransızca, Almanca ve İspanyolca dergiler satılıyor. En güzel sürprizlerden bir tanesi de 10 kitap aldığınız zaman bir kitabın hediye ediliyor oluşu. Artık yapılacak tek bir şey kalıyor: Bir Cumartesi günü Gergedan Kitabevi’ne uğradıktan sonra Bağdat Caddesi’nin tek sevilesi mekanı Göztepe Parkı’na doğru yürümek ve banklardan birine kurulup kitabınıza gömülmek.
Sarman Kitabevi
Kitaplarla en çok özdeşleştirilen hayvanların başında kediler geliyor. Her ikisi de insanlarda bulamadıklarımızı fazlasıyla ihtiva ettiklerinden olsa gerek. Kitabevinin sahibi Gülşen Tatlısumak, çocukken sarman kedilere çok düşkün olduğu için buraya ‘Sarman’ ismini vermiş. Kitabevinin turuncu renkli kedisi Portakal’ı, satılan kedili objelerle büyük uyum içerisinde köşeye kıvrılmış bir şekilde görebilirsiniz. 25 metrekarelik bu küçücük mekanda, güncel kitapların yanı sıra kediler ve köpeklerle ilgili zengin bir seçki bulunuyor. Güneşli havalarda masa ve sandalyeleri kapının önüne koyduklarını söyleyen Tatlısumak, “Küçük bir işletme olduğumuz için gelenler içeriden seçtikleri kitapları alıp açık havada inceleyebiliyorlar” diyor. Üstelik satın almak zaruri değil.
Simurg
Ezelden beri kitaplarla içli dışlı olan İbrahim Yılmaz’ın kardeşleriyle birlikte işlettiği Simurg, kitap dünyasının kült statüsüne erişmiş kitapçılarından bir tanesi. Kitap kurtlarının afiyetle karınlarını doyurdukları Simurg’un bünyesinde on binlerce kitap ve süreli yayın bulunuyor. Geçmişte sahafi kitaplarla yeniler aynı mekanda barınırken, 1994’ten bu yana Korsan Çıkmazı’ndaki sahaf dükkanı ‘eski’leri ağırlıyor. Ne yazık ki kısa süre sonra burası kapanacak ve bu kitapların satışı sadece internet sitesi üzerinden yapılacak. O zaman buranın nam salmış kedisi Cimcime’nin de Simurg Kitabevi’ne transfer olacağını düşünüyoruz.
İbrahim Yılmaz
Kitaplara olan tutkunuzu nasıl keşfettiniz?
İlkokuldayken Jules Verne’in ‘İki Sene Mektep Tatili’ adlı kitabını okuduktan sonra kitap hastası oldum. Lisede de bana günlük tutmayı öğreten ve edebiyatı sevdiren hocalarım oldu. Üniversiteye girdiğimde yaklaşık 300’e yakın kitabım vardı. Üniversiteyi bitirdiğimde bu sayı, 2500’e ulaştı. 1988’de de ilk sahaf dükkanım Simurg’u açtım.
Arşivle birlikte Simurg’ta toplam kaç kitap var?
50 bin civarında kitap, 100 bin civarında da akademik dergi var.
“Bunu asla satmam” dediğiniz bir kitabınız var mı?
“Elden çıkarmam” dediğim her şeyi sattım. Diğer türlüsünün bencillik olduğunu düşünüyorum.
Eski kitapları mı yoksa yenileri mi tercih edersiniz?
Sahafi olmuş kitapları tercih ederim. Bugünkü kitapların da ileride sahafi olacağı düşünülürse onları da takip etmek önemli.
Peki bu sahafi olmuş kitapları nerelerden buluyorsunuz?
40 yıldır kitap kovaladığım için neyi nereden bulacağımı çok iyi biliyorum. Örneğin, aradığınız bir kitap, bir hocanın kütüphanesindeyse ondan ödünç alıp size verebilirim.
Müşteri profiliniz nasıl?
Simurg müşterilerinin %75’i, 40 yaşın üzerinde. Hali vakti yerinde müdavimlerin yanı sıra çok sayıda akademisyen de Simurg’u tercih ediyor.
Sahaftaki en kıymetli kitabınız hangisi?
Cumhuriyet döneminin iz bırakmış şairlerinin ilk baskılarını toplamıştım. Mesela, Nazım Hikmet, Behçet Necatigil ve Edip Cansever’in kitaplarının ilk baskılarının hepsi bende. İlk basım şiir kitaplarını okumak gerçekten çok keyifli.
Robinson Crusoe 389
Robinson Crusoe, İstiklal Caddesi’nin harala gürelesinden kaçıp gerçek huzuru bulabileceğiniz bir kitap mabedi. Yılın 364 günü (sadece 1 Ocak’ta kapalı) açık olan bu kitabevinin içine girdiğiniz anda kendinizi kütüphanede sanabilirsiniz. İçeride 40 bin adet kitap olduğunu göz önünde bulundurursanız buranın küçük ölçekli bir kütüphaneden pek farkı yok aslında. Çalışanları da bir kütüphaneye yaraşır şekilde entellektüel birikime sahip. Kitabınızı aldıktan sonra onlardan biriyle Sylvia Plath çözümlemeleri yaparken bulabilirsiniz kendinizi. Kitaplar haricinde edebiyat, grafik tasarım, mimarlık ve alternatif moda alanında dergiler satılıyor. Sipariş verdiğiniz takdirde yurt dışından kitap getiriyorlar ve bunları yurt dışı satış fiyatı üzerinden satın alıyorsunuz. Kitapların kimliksiz poşetler yerine kese kağıdına sarılıp satılmaları, buranın cazibesini bir kat daha artırıyor.
Gon Çizgi Roman Kitabevi
Robinson Crusoe’nun çizgi roman kitapları mekana sığamaz olunca kendilerini yeni bir kitapçıda buldular: Gon. Burası, Robinson Crusoe’nun yaramaz erkek kardeşi adeta. İsmini, manga kahramanı bir dinazora borçlu olan kitapçı, çizgi roman sevenlerin yegane adreslerinden. Gon’un 7 yaşından 70 yaşına kadar geniş bir yaş skalasında müdavimleri bulunuyor. Aylık çizgi roman dergilerinin yanı sıra grafik tasarım ve ilüstrasyon dergileri de satılıyor. Arzu nesnesi Lomo fotoğraf makinelerinin varlığı, çizgi romana ilgi duymayanların da buraya uğraması için geçerli bir sebep yaratıyor. Ancak, içeri girmeden önce ‘Küçük dağları ben yarattım’ edasındaki çalışanlara karşı hazırlıklı olmakta fayda var.
Patika
Teşvikiye mıntıkasının zihninizde yarattığı tek çağrışım, alışveriş yapmak ve yemek yemekten ibaretse henüz Patika’yla tanışmadığınızı varsayıyoruz. Burası, civarın en karakterli kitabevi olma ünvanına sahip. 6,5 yıl önce açıldığından bu yana tam tamına 365 gün boyunca hizmet veren bir kitabevinden bahsediyoruz. Sahibi Müslüm Uzun, Avrupa’da görüp de “Neden bizde böyleleri yok?” diye iç geçirdiğimiz kitabevlerinin benzerini yaratmayı başarmış. Buradaki envai çeşit dergiyi kucaklayıp dışarıdaki sandalyelere oturmak ve saadet dolu saatler geçirmek mümkün. Bu sırada canınız bir şey içmek mi istedi? Güleryüzlü çalışanlar hemen içeceğinizi servis edecektir. İngilizce ve Türkçe güncel kitapların yanı sıra sanat kitapları ve limitli baskı eserler alanında iddialı olan Patika, Teşvikiye'nin koketlerin diyarı olmadığına inanmak için ziyareti hak ediyor.
Müslüm Uzun
Patika’yı açmaya nasıl karar verdiniz?
Daha önce Remzi Kitabevi’nin Akmerkez ve Mayadrom şubelerinin yanı sıra Beyoğlu’nda bir kitapçıda çalıştım. Bir süre sonra yaptığım işler beni tatmin etmeyince Londra’ya gitmeye karar verdim. Orada birçok farklı kitabevinde çalıştım. Butik kitapçılar o kadar hoşuma gitti ki Türkiye’ye dönünce bu tarzda bir yer açmaya karar verdim.
Kitabevi sahibi olmak dışarıdan bakıldığında çok güzel gözüküyor. Zorlukları var mı?
Kitabevi işletmek bambaşka bir şey. Her şeyden önce finansal olarak ayakta kalmak zor. Herhangi bir kitapçı olmak istemiyorsan ve farklılığını ortaya koymak istiyorsan işler daha da zorlaşıyor.
Kimler tercih ediyor Patika’yı?
Kitabevi kültürü olan insanlar geliyor. Sadece kitabeviyle de sınırlandırmak istemiyorum. Aslında genel anlamda yaşam kültürü oluşmuş kişiler burayı tercih ediyor. Burası, insanların yolunun üstünde hasbelkader uğradıkları bir kitabevi değil.
Peki burayı farklı kılan özellikleri neler?
Patika’yı sürekli geliştirmek benim için çok önemli. Mesela, insanların burada daha keyifli vakit geçirebilmeleri için içki ruhsatı aldım. Hiçbir şey almasalar da burada dolaşırken ve kitapları karıştırırken zevk duymaları için elimden geleni yapıyorum.
Uzun süre kitabevinde çalıştıktan sonra kitabevi sahibi oldunuz. Buraya gelenlere bakarak ne tür kitaplar alacaklarını tahmin edebiliyor musunuz?
14 senenin sonunda ancak %50-60 civarında tahminlerim doğru çıkıyor.
Pandora Kitabevi
Beyoğlu Büyükparmakkapı Sokak’ta Pandora’nın kutusu açıldığında içinden biri Türkçe, diğeri İngilizce kitaplar satan iki kardeş kitabevi çıktı. Kemikleşmiş bir müşteri kitlesi bulunan Pandora Kitabevi’ne popüler kitapların hangileri olduğunu öğrenmek için gitmek gibi bir hataya düşmemenizi tavsiye ederiz. Sözünü ettiğimiz tam kitap kurtlarına göre bir kitapçı. Beyoğlu şube sorumlusu Göknur Marş, “Buraya gelen okuyucuların kitap bilgileri çok iyi. Ne istediklerini biliyorlar ve o doğrultuda kitap alıyorlar” diyor. 2005 yılında Karşı Sanat’ta, kitabevinin müdavimlerinin fotoğraflarından oluşan bir sergi gerçekleştirilmiş ve karşımıza Adalet Ağaoğlu, Lale Müldür, Murathan Mungan, Nuri Bilge Ceylan, Perihan Mağden, Küçük İskender ve Hasan Bülent Kahraman gibi isimler çıkmıştı. Sadece bunlara bakarak bile Pandora’nın kitap kurdu profilini gözünüzün önüne getirebilirsiniz. Stoklarında bulunmayan kitapları, yurt dışından sipariş edip en kısa sürede size ulaştırıyorlar. Posta ücreti alınmadığı için satış fiyatı üzerinden satın alabilme şansına sahip oluyorsunuz.
Ada Kitabevi
Kitabeviyle kafenin aynı mekanda buluşması Avrupa’da yaygın olsa da İstanbul’da pek sık rastladığımız bir konsept değil. Ada Kitabevi, istisnalardan bir tanesi. Ne yazık ki karıştırmak istediğiniz kitabı satın almadan kafeye geçip oturamıyorsunuz. Lokasyonu itibariyle kafeye özellikle yabancılar rağbet etse de buranın kitap seçkisinde İngilizce kitapların sayısı fazla değil. Ada Kitabevi çalışanlarından Berk Parça, son zamanlarda tarihsel romanların ilgi gördüğünü söylüyor. Müzik CD’leri ve DVD’lerin de satıldığı kitabevinde Türk edebiyatı ağırlıklı kitaplar bulunuyor. “Kitabımı aldıktan sonra kafeye kurulup hem İstiklal Caddesi’nin cümbüşünü seyredeyim hem de kitabımı okumaya başlayayım” diyorsanız Ada’ya doğru yol alın.
SAHAFLAR
İmge
Tam anlamıyla gerçek sahafların arasında vakit geçirmek için ya Beyoğlu’nun ya da Kadıköy’ün yolunu tutmak gerekiyor. İmge, 50 binden fazla kitabıyla Kadıköy’ün en zengin sahaflarından bir tanesi. Burada hem bir kitap koleksiyonerinin hem de edebiyat düşkünü bir üniversite öğrencisinin zevkine hitap edecek kitaplar bulunuyor. Edebiyat klasikleri ve romanların yanı sıra yazmalar ve Osmanlıca kitapların satılıyor olması, hitap ettiği kitlenin genişliğini kanıtlıyor. İmge’nin ortaklarından Gökhan Demiray, “Her zevke cevap verecek nitelikte geniş bir kitap seçkisine sahibiz” diyor. Kitapların dışında dergiler, kartpostallar ve gravürler de mevcut. “Sahafların kokusuna katlanamıyorum” derseniz internet sitesinden de alışveriş yapabilirsiniz.
Turkuaz
Sahaflık alanında erbab olan Nedret İşli ve Püzant Akbaş tarafından 2001’de kurulan Turkuaz, daha çok İngilizce, Almanca ve Fransızca kitaplara ev sahipliği yapıyor. Kitap meraklısı olduğunu söyleyen Nedret İşli, “Bu işe, 30 yıl önce Beyazıt’taki Sahaflar Çarşısı’nda çıraklık yaparak başladım. Turkuaz’da hem rastlanılması zor kitaplar, hem de edebiyatla uğraşanların zevkini okşayacak olanlar satılıyor” diyor. Antika değerindeki kitapların bulunması, burayı özellikle koleksiyonerlerin tercih ettiği bir sahaf haline getiriyor. Kitapların yanı sıra koleksiyon değeri taşıyan haritalar, gravürler, hisse senetleri, tapular ve fotoğraflar da satışta.
Tezgah
Ortakları arasında Nejat İşler’in bulunması vesilesiyle şanı, oyuncunun ünüyle doğru orantılı olarak artan bir sahaf Tezgah. Burada, cumhuriyet tarihi alanında yoğun bir arşiv bulunuyor. Ayrıca, İspanyolca kitaplar konusunda çok iddialılar. 50 binin üzerinde kitabın bulunduğu mekana Nejat İşler’i görmek için gitmek gibi bir derdiniz yoksa internet sitesinden de sipariş verebilirsiniz. Sahafın ortaklarından Sinan Düğmeci “Küçük Prens koleksiyoneri de imzalı kitap toplayıcısı da geliyor buraya” diyor. Sahafın içinden geçerek alt kata indiğinizde buranın cafe/barıyla karşılaşıyorsunuz. Gün içinde kitaplarla haşır neşir olurken burada demlenebilirsiniz.
Müteferrika
Sahaflığa Teksas ve Tommiks çizgi romanlarını toplayarak başlayan Lütfü Seymen, nam-ı diğer Sakallı Lütfü, tam 70 bin kitabıyla sahaflar dünyasının efsanesi. Seymen, Müteferrika’nın özellikle tarih kitapları ve hatıratlar alanında çok fazla seçenek sunduğunu söylüyor. Kadıköy’de küçük bir tezgahta ve içeride iki kişiden fazla insanın bulunmasını imkansız kılan darlıktaki mekanda satış yapılıyor. Burası sokaktan geçen herkese hitap ederken karşı binada Seymen’in bulunduğu apartman dairesi, el yazmaları ve Osmanlıca kitaplar gibi daha değerli parçalarla işi bilenlere hizmet ediyor. Seymen, tutkulu bir kitap toplayıcısı olmanın yanı sıra 1993’ten bu yana kitapla ilgili her şeyi bir araya getirdiği Müteferrika dergisini çıkarıyor. Tezgahtan alışveriş yaparken buranın kedisi Necmiye’yi sevmeyi unutmayın.
PS. Bas
Son olarak Venedik Bienali’nde Türkiye’yi temsil eden sanatçı Banu Cennetoğlu, 2006 yılında bir sanatçı inisiyatifi olan Bas’ı kurdu. Bu inisiyatifin en önemli özelliği, odak noktasının sanatçı kitabı ve basılı malzeme oluşu. Cennetoğlu’nun sanat pratiğinin de bir parçası olan basılı malzemeler, Bas’ta sanat eserinin ta kendisi olarak sergileniyor. Sanatçı, “Latin Amerika, Kuzey Amerika, Japonya ve Batı Avrupa’da sanatçı kitapları çok eski bir geçmişe sahip. Bu kitaplar, sanatsal işi belgeleyen kitaplar veya kataloglarla karıştırılmamalı” diyor. Bas’ta sanatçı kitaplarının yanı sıra alternatif duruşlu süreli yayınlar ve kaynak kitaplar da bulunuyor. ‘Sol Lewitt Sanatçı Kitapları’ sergisi 13 Ocak tarihine kadar gezilebilir.
Ya da defterleri
Kitap seven, defter de sever. Çizgileri bozuk, kareleri yamuk ve cildi el yapımı olan defterleri daha da çok sever. Defter alanındaki tekdüzelikten sıkılan grafik tasarımcı Aslıhan Özgen ve mimar Nuray Togay’ın tasarladığı ‘Ya da’ markalı defterlere, Gon, Pandora Kitabevi, Patika ve Robinson Crusoe gibi kitabevlerinden ulaşabilirsiniz.
(Time Out'un Ocak sayısında yayınlanmıştır.)
